NIL - deklaracja dostępności cyfrowej
Deklaracja dostępności to dokument który opisuje w jaki sposób dany podmiot publiczny, urząd czy instytucja jest przygotowana do obsługi osób niepełnosprawny. Może ona dotyczyć budynku w którym mieści się podmiot opisując występujące w nim ułatwienia dla osób niepełnosprawnych lub bariery na jakie mogą oni natrafić. Jeżeli instytucja posiada stronę internetową to częścią deklaracji dostępności powinna być deklaracja dostępności cyfrowej.
Obowiązek prawny, dla kogo ?
Obowiązek przygotowania i publikacji deklaracji wynika z Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Każda strona internetowa należąca do podmiotu publicznego począwszy od 23 września 2020 roku powinna publikować taki dokument.
Jeżeli więc jesteś pracownikiem lub reprezentujesz:
- jednostkę sektora finansów publicznych,
- państwową jednostkę organizacyjną bez osobowości prawnej,
- osobę prawną, utworzoną w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym która jest finansowana ze środków publicznych w ponad 50% lub podmioty publiczne posiadają w niej ponad połowę udziałów albo akcji, lub nadzorują organ zarządzający, lub mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego,
- organizację pozarządową działającą na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób z niepełnosprawnościami i seniorów,
powinieneś zadbać aby stosowny dokument został w odpowiednim miejscu umieszczony na stronie internetowej. Co ważne takie same zasady dotyczą używanych w podmiocie systemów intranetowych lub extranetowych.
Deklaracja dostępności a WCAG.
Strony internetowe podmiotów publicznych powinny być zgodne z wytycznymi WCAG na poziomie AA. Jednak strony internetowe są coraz bardziej rozbudowane, osadzamy na nich multimedia, elementy których przygotowanie zgodnie z zasadami WCAG będzie trudne lub wręcz niemożliwe.
Deklaracja dostępności nie jest więc zgodnością strony internetowej ze standardem WCAG ale dokumentem który opisuje które elementy mogą być ze standardem niezgodne oraz w jaki alternatywny sposób można z nich skorzystać.
Dostępność cyfrowa, komu to potrzebne ?
Osobom niepełnosprawnym i nie chodzi wyłącznie o osoby z niepełnosprawnością wzroku. Są to również osoby niedosłyszące, z zaburzeniami ruchu lub osoby niepełnosprawne umysłowo.
Aby umożliwić korzystanie ze stron internetowych tym osobą opracowano wytyczne WCAG. Są to wytyczne dla osób tworzących strony internetowe lub publikujących tam materiały. Respektowanie tych zasad ułatwi korzystanie z publicznych stron nie tylko niepełnosprawnym ale choćby osobą starszym czy korzystającym z małych ekranów telefonów komórkowych.
Zwykle osoby pełnosprawne utożsamiają ten element strony internetowe z możliwością powiększenia czcionki. I jest to rzeczywiście element istotny, ale pamiętajmy że osoba niewidząca korzysta z czytnika który stara się przeczytać zawartość strony, musi mieć ona więc odpowiednią strukturę, osoba niedowidząca będzie zwracała uwagę na kontrast tekstu a niesłyszący musi przeczytać tekst który prezentowany jest w ścieżce dzwiękowej multimediów. Osoba które nie może posługiwać się myszką skorzysta z klawiatury aby przełączać się pomiędzy podstronami. Wszystkie takie zasady zostały nazwane wytycznymi WCAG i możesz z nimi zapoznać się na tej stronie.
Deklaracja dostępności cyfrowej co MUSI a co MOŻE zawierać.
Dokument deklaracji dostępności cyfrowej ma być jednolitym dokumentem w całej Uni Europejskiej. Nie można więc stworzyć go według własnego wzoru. Zawiera on pewne elementy które są obligatoryjne. Takimi elemtami są chociażby tytuł lub lub zobowiązanie do przestrzegania dostępności i informację jakiej strony dotyczy deklaracja. Deklaracja musi zawierać również datę publikacji strony internetowej, datę jej ostatniej, istotnej modyfikacji oraz datę sporządzenia samej deklaracji. Podać musimy imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za dostępność cyfrową w instytucji oraz numer telefonu i adres email.
Ważne aby dokument przygotowany był w formacie HTML i był dostępny cyfrowo. Sam dokument powinien zawierać konkretne identyfikatory umieszczone w odpowiednich znacznikach HTML np. <div>. W taki sposób w każdej deklaracji można automatycznie zidentyfikować wstęp, nazwę podmiotu publicznego, daty, adres strony, nazwę audytora którzy sporządził deklarację, informację czy strona jest dostępna cyfrowo czy zawiera jakieś odstępstwa. I tak jeżeli piszesz wstęp to częśc dokumentu zawierająca go może znajdować się pomiędzy znacznikami <div id="a11y-wstep"> ...... </div>.
Co więcej sama struktura dokumentu powinna analogicznie do strony internetowej logicznie oznaczać kolejne nagłówki elementami <h1>, <h2> i <h3>.
Pewne obligatoryjne elementy należy w dokumencie opisać własnymi tekstami.
Chodzi w tym przypadku o wystepujące na stronie elementy które nie są dostępne cyfrowo. Należy opisać jakie to elementy oraz podać alternatywny sposób dostępu do tych informacji jeżeli taki istnieje.
Pamiętajmy że często nie jest możliwe aby wszystkie elementy strony były zgodne z zasadami WCAG. Istnieje pojęcie nadmiernego kosztu dostepności cyfrowej. Mówimy o tym kiedy udostępnienie pewnych elementów dla osób niepełnosprawnych może być zbyt trudne do wykonania. Przykładem mogą być elementy interaktywne osadzone na stronie np. wirtualny spacer.
Elementy opisane powyżej muszą znależć się w deklaracji dostępności cyfrowej ale ... jeżeli chcemy umieścić istotne dla osób niepełnosprawnych informacje które wychodzą poza ich zakres to mamy takie prawo i umieszczamy je jako informacje nieobligatoryjne.
Konsekwencje braku dokumentu
Deklaracja dostępności cyfrowej jest prostym do przygotowania dokumentem. Jej dostępność na stronie internetowej podmiotu publicznego jest wymagana i kontrolowana przez Ministerstwo Cyfryzacji. Zgodnie z ustawą jej brak może być ukarany karą finansową do 10 000 zł.
